Vanaf 18 jaar is iemand voor de wet handelingsbekwaam. Door een geestelijke beperking kan die handelingsbekwaamheid onvolledig zijn. Er kan dan een mentor of bewindvoerder worden aangesteld om zo iemand te helpen bij het nemen van belangrijke beslissingen. Denk hierbij aan beslissingen over wonen, werken, zorg en financiën. Bij beschermingsbewind krijgt de betrokkene een bewindvoerder die beslissingen neemt over het beheer van zijn of haar financiën.
Waarom beschermingsbewind?
Beschermingsbewind beschermt mensen met een beperking tegen zichzelf en tegen misbruik door anderen. Die bescherming betreft het beheer van de financiën.
Van iemand met een bijzonder laag IQ of een andere geestelijke beperking (zoals een psychiatrische stoornis) mag niet dezelfde financiële kennis en accuratesse worden verwacht als van een intelligente en geestelijk gezonde volwassene.
Om te voorkomen dat deze toch al kwetsbare mensen onnodig schulden maken of door derden worden opgelicht, voorziet beschermingsbewind in een bewindvoerder die hun financiën beheert.
Wat doet de bewindvoerder?
De bewindvoerder beheert de zogenoemde beheerrekening waarop alle periodieke inkomsten en uitgaven van de rechthebbende worden geboekt en zorgt ervoor dat die met elkaar in evenwicht zijn. Ook stort de bewindvoerder maandelijks een vast bedrag op de leefgeldrekening van zijn cliënt. Van dit bedrag moet de rechthebbende in zijn dagelijkse levensonderhoud voorzien. Alle vaste lasten (zoals huur, energiekosten en gemeentelijke heffingen) gaan van de beheerrekening af. Op deze rekening komen ook de inkomsten van de rechthebbende (zoals een salaris of uitkering) terecht.
Hoe wordt beschermingsbewind toegekend?
De toekenning van beschermingsbewind en de bijbehorende bewindvoering werkt bij iemand met een geestelijke beperking hetzelfde als bij mensen die om andere redenen (zoals hoge schulden) beschermingsbewind aanvragen. Het verschil is alleen dat mensen met een geestelijke beperking meestal zelf de ernst van hun situatie niet inzien. Daarom wordt het beschermingsbewind bij deze doelgroep normaliter aangevraagd door een relatie van de rechthebbende. Denk hierbij aan een ouder, een andere bloedverwant of een voogd.
Beschermingsbewind is een wettelijke maatregel die alleen door de kantonrechter kan worden toegekend. De rechtbank controleert het verzoek tot beschermingsbewind en de formulieren die daarbij zijn ingevuld. Wanneer de aanvraag compleet is, nodigt de rechtbank de aanvrager/verzoeker uit voor een zitting. Op de zitting legt de rechter uit wat beschermingsbewind precies inhoudt en kan hij de verzoeker vragen stellen. Nog op de zitting zelf neemt de rechter het besluit of het beschermingsbewind wel of niet wordt toegekend.
Wie zorgt er voor de bewindvoerder?
Op het moment dat het verzoek tot beschermingsbewind bij de kantonrechter wordt ingediend, moet duidelijk zijn wie de bewindvoerder wordt. Dat kan een familielid van de rechthebbende zijn, maar ook een speciaal daarvoor opgeleide professional. De Stichting Doe Mee(r) zorgt indien gewenst voor een bewindvoerder en denkt vanaf het begin met de aanvrager mee over het hele traject.